ĐỢI NẮNG - THƠ DƯƠNG QUÂN

 

        Hình như nắng mới vừa sang

Chợt lay giấc ngủ muộn màng cuối đông

        Hình như nắng rớt ngoài song

Chờ em tô điểm má hồng du xuân.

        Trong mây chim hót ngập ngừng

Cành cao trơ trọi nẩy mầm lá non

        Em về vẽ thắm môi son

Quên ngày mưa gió mỏi mòn tuyết sương.

        Ta về gom nắng soi gương

Thấy ê chề những nẻo đường thế nhân

        Đâu còn ngày cũ thanh xuân

Chờ em trong giấc chập chờn chiêm bao.

        Hình như nắng vẫy tay chào

Áo em thấp thoáng ngõ vào tương tư

        Mùa đông em bắt ta chờ

Sang xuân ta lại làm thơ đợi người.

          Hình như nắng đến đây rồi

Để em thôi khóc sụt sùi đêm mưa

 

                Dương Quân 

 

THÁNG GIÊNG - THƠ DƯƠNG QUÂN

 

 

                  THÁNG GIÊNG

 

       Tháng giêng chậm bước chân buồn 

Dấu xa mộng ảo cuối nguồn thương xưa 

       Hồn ta trên đỉnh đong đưa 

Nhớ em ta ghép vần thơ trần tình 

 

       Phương nầy vắng khách Trang sinh 

Mình ta làm bướm cúi nhìn bóng ta 

       Kể từ công cán bôn ba 

Giấc hòe héo úa cỏ hoa bốn mùa 

       Tay non nhọn búp sầu đưa 

Ngõ yêu từng đã nắng mưa ngậm ngùi

 

       Bây giờ hẹn viễn mù khơi 

Vọng âm non nước thay lời hỏi thăm 

       Võ vàng giấc ngủ quanh năm 

Nhớ em lũ tóc cũng nằm tương tư 

       Bút nghiên khép nép tờ thư 

Vết chân chim đã mịt mờ quan san 

 

       Tháng giêng mỏi cánh hoa tàn 

Cành trơ cuống lá đài trang ngậm ngùi

       Mai đây XUÂN đã qua rồi 

Ta nghiêng mình xuống, tuổi đời lên cao. 

  Dương Quân

    1972

RẰM THÁNG GIÊNG TẾT NGUYÊN TIÊU (TẾT THƯỢNG NGUYÊN) BÀI VIẾT HOÀNG ÁNH NGUYỆT

 

Rằm Tháng Giêng, Tết Nguyên Tiêu

 

(Tết Thượng Nguyên)

  

 Mùa Xuân là mùa đẹp nhất trong năm.

 Cùng với mùa Xuân, tháng Giêng cũng là tháng của mùa Xuân, người ta càng trìu mến, không có gì lạ hết, tim người ta cũng dường như trẻ hơn ra và đập mạnh hơn so những ngày mùa Đông lạnh giá.

 Việt Nam là một quốc gia nông nghiệp. Dòng lịch sử cho thấy đất nước chúng ta đã có những thời gian cực thịnh. Quê hương đã cất lời ca tiếng hát hoà cùng với thiên nhiên.

 Tiếng hát, lời ca đó là con sông hiền hoà, tươi mát, êm ả chảy xuôi theo dòng thời gian làm nẩy sinh những lễ hội mùa Xuân; những điệu hò câu hát, tạo nên một nền văn hoá phong phú mà chúng ta vẫn hằng hãnh diện là bốn ngàn năm văn hiến.

 Chúng ta được biết rằng, những nhà nghiên cứu về văn hoá trên thế giới đã vô cùng ngạc nhiên và thích thú khi tìm hiểu, biết đến những điệu hò câu hát khác nhau của dân ta, từ địa đầu ải Nam Quan cho đến mũi Cà Mau. Ở đâu, chúng ta cũng có những lối ru em khác nhau, một lối hát vô cùng phong phú, đặc biệt không nơi nào giống nơi nào. Nhất là những lời đối đáp rất văn chương cũng không kém phần lãng mạn và tình tứ, đôi khi đi đến sổ sàng trong những hội mùa Xuân.

…………………….

 Trăng tháng Giêng non như người con gái mơn mởn đào tơ, hình như cũng đẹp hơn các tháng khác. Cái đẹp của trăng Rằm tháng Giêng giống như nét đẹp của nàng tiên nữ kiêu sa huyền diệu…

 Nét văn hoá chung gặp nhau của 3 miền: Bắc, Trung, Nam trong Lễ Hội Rằm tháng Giêng:

Lễ Tết quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng…

 Theo Phật Giáo, ngày Mồng Một và ngày Rằm hằng tháng được coi là ngày Rằm của Phật, mà nhất là ngày Rằm tháng Giêng, các tín đồ đến ngày ấy đi chùa lễ Phật. Cũng là ngày Rằm đầu tiên nên nhiều người tin rằng ngày ấy đức Phật giáng lâm tại các chùa để chứng cho lòng thành của Phật Tử. Thêm vào đó, cái không khí vui Xuân vẫn còn đậm đà, cho nên chính là dòng người từ già đến trẻ, đi lễ đầu Xuân đông hơn, mong cầu Phật gia hộ độ trì cho quanh năm bình yên và cũng tin rằng lời thành tâm khẩn nguyện ấy sẽ được chứng giám. Đây còn là ngày Vía Thiên Quan, người ta đến chùa cúng sao để giải trừ tai ách, ước nguyện điềm lành, được xem là phong tục đẹp, một nét sinh hoạt văn hoá tín ngưởng của người Việt Nam.

 Không biết những lời thỉnh cầu có đến được cữu trùng hay không, nhưng mọi người đều tin rằng sau khi đi lễ đầu năm, hay đi trẫy hội về, tâm hồn của họ như được thắp sáng lên và hy vọng ngày mai cuộc sống sẽ tươi đẹp hơn…

 Trong dân gian, đa số theo phong tục thờ cúng ông bà, thì Rằm tháng Giêng trước hết được hiểu là ngày Rằm lớn. Các chùa thường tụng kinh Dược Sư và khuyên các Phật tử cùng tụng niệm và hồi hướng công đức để thế giới được an lành.

 Tuỳ theo lòng thành cũng như ngành nghề, có gia đình cúng lễ Thổ Công, Thần Tài hoặc cúng âm hồn…nhưng đặc biệt không ai có thể quên bày mâm cỗ để cúng gia tiên, bày tỏ lòng hiếu kính với ông bà, cha mẹ, cám ơn trời đã phù hộ cho con cháu an lành, làm ăn khá giả…Tuy nhiên mâm cúng gia tiên có khác nhau tuỳ phong tục của từng vùng, từng miền.

 Theo truyền thống văn hoá cư dân nông nghiệp lúa nước, vụ mùa gieo trồng thường được bắt đầu vào khoảng 15 tháng Giêng, sau một thời gian dài nghỉ Tết Nguyên Đán. Người nông dân bắt đầu công việc đồng áng và bắt đầu một vụ mùa, cho nên họ đốt rạ, khai hoang và hạ điền. Trong kho tàng ca dao tục ngữ Việt Nam, nét văn hoá này thể hiện rất rõ với 3 vụ mùa trong năm:

Rằm tháng Giêng ai siêng thì quảy

Rằm tháng Bảy kẻ quảy người không

Rằm tháng Mười, mười người mười quảy

Hay câu:

Lễ Phật quanh năm

Không bằng ngày Rằm tháng Giêng

 Đã thấy tầm quan trọng của ngày lễ này đối với người dân Việt Nam, có thể nói những ngày lễ này đã hoà quyện giữa văn hoá truyền thống và tín ngưởng.

 Vì sao có lễ hội Rằm tháng Giêng?

 Trong 12 ngày Rằm, Rằm tháng Giêng mang nhiều ý nghĩa với nhiều tên gọi khác nhau như Tết Nguyên Tiêu, Nguyên Tịch, Nguyên Dạ, Thượng Nguyên…

 Cách gọi này bắt nguồn từ giao lưu văn hoá Trung Hoa và có sự kết hợp hài hoà với văn hoá bản địa. Người dân ai cũng mong mỏi có một vụ mùa tốt tươi, thay vì đốt rạ khai hoang thì người Trung Hoa có một lễ hội cúng “Hoa Đăng” hay còn gọi là “Tết Nguyên Tiêu”.

 Lễ hội Rằm tháng Giêng được du nhập vào Việt Nam theo phong tục Tết Nguyên Tiêu của người Hoa. Tết Nguyên Tiêu có nghĩa là đêm Rằm đầu tiên của năm mới (Nguyên là thứ nhất, Tiêu là đêm, ngày Rằm tháng Giêng âm lịch). Tết Nguyên Tiêu còn gọi là Tết Thượng Nguyên bởi vì còn có Tết Trung Nguyên (Rằm tháng Bảy) và Tết Hạ Nguyên (Rằm tháng Mười) .

 Và đêm 15 tháng Giêng sẽ là Đêm Nguyên Tiêu, người xưa và cả ngày nay đều cho rằng đêm đẹp nhất của ánh trăng trong năm. Dù bao biến đổi của đất trời đã và đang diễn ra, nhưng xưa và nay, vầng trăng tháng Giêng vẫn vẹn nguyên như thế, tròn và trong sáng giữa đêm Xuân. Thế thôi cũng đủ để lòng người ta cảm tạ trời đất ban cho mặt trời còn tặng cả vầng trăng, trăng già còn trăng non, trăng tròn rồi trăng khuyết. Trăng mùa Đông tàn thì còn trăng Xuân đón đợi. Đó chính là vầng trăng toả sáng cái Tết trăng tròn khỏi sự cho đêm rằm đầu tiên của năm mới: Rằm tháng Giêng!

 Theo nho học, xưa kia ngày này là Tết Trạng Nguyên. Nhân dịp trăng sáng đầu năm nhà vua cho mở đại tiệc tại vườn thượng uyển triệu các vị trạng nguyên đến dự hội, ngắm cảnh, xem hoa, làm thơ xướng hoạ, ca ngợi các vẻ đẹp thiên nhiên và ân đức nhà vua đã đem lại cho muôn dân an lạc, thái bình, thịnh trị.

 Dần dần những buổi họp mặt tương tự vào đêm Rằm tháng Giêng được các văn nhân, thi sĩ tổ chức, không chỉ trong vườn thượng uyển với nghi lễ vua tôi, mà ở nhiều nơi, việc xem hoa ngắm cảnh dưới trăng thoải mái hơn, những vần thơ xướng hoạ, đối đáp phong phú và sinh động hơn.

Tết Nguyên Tiêu hình thành là một sinh hoạt tao đàn trang nhã. Văn nhân, thi sĩ, nhất là các cụ cao niên thì thưởng trăng thù tạc với nhau bằng chén trà, chung rượu, bàn cờ. Các cụ không phải gặp nhau để chén tạc, chén thù, mà chỉ ngâm nga bàn tán những câu tâm đắc. Đúng như cái cảnh tuyệt vời thơ mộng của Đêm Nguyên Tiêu.

 

Hoàng Quỳnh Hương

(Hoàng Ánh Nguyệt)

(Tài liệu sưu tầm)

TÂM SỰ ĐẦU NĂM - THƠ DƯƠNG QUÂN

 

  XUÂN HẸN

 

 

      Chờ em tàn cả mùa Xuân

Dấu hài đã nhạt mấy phần cầu sương

      Xuân phân hoa rụng bên đường

Bụi hồng phủ kín, rêu mòn lối xưa

 

      Đào, Mai dạn gió đong đưa

Sen tàn, cúc rũ, nắng mưa rã rời

      Hỏi hương? -hương đã phai rồi

Hỏi trăng? -trăng khuyết. Hỏi đời ? -vô tâm

 

      Hỏi người hứa chuyện trăm năm?

Vẫn chờ khêu ngọn hương trầm -lạnh tanh

 

      Chong đèn ôn lại Sử Kinh

Trở về vô thức, hỏi mình tỉnh -mê?

      Leo qua thế kỷ truyền kỳ

Thấy ai ngồi khóc đầm đìa cội thơ

 

      Trần gian ướt những cơn mưa

Trăm thương, nghìn nhớ bơ phờ nhân sinh

      Bao lần vụn vỡ chén tình

Lắng trong, gạn đục cũng đành buông xuôi

 

      Bảo rằng: Muôn sự tại trời

Mượn câu thiên định, giải lời tiên tri

      Miệt mài bàn chuyện Vô Vi

Xuân lai, xuân khứ, xuân thì, xuân tâm

 

      Một mai hoa rụng chỗ nằm

Xuân tàn, lịm giấc tình thâm mộ sầu

      Kiếp này nếu lỡ đời nhau

Thì xin người ngọc, kiếp sau tìm về.

 

 

Dương Quân

TÂM SỰ ĐẦU NĂM - THƠ DƯƠNG QUÂN

 

   TÂM SỰ ĐẦU NĂM

 

 

Lại một lần năm mới nữa đây

Bày chi cũ, mới chỉ thêm rầy

 

Tình nhà đã lỡ phai thề ước

Nợ nước chưa đền uổng chí trai

Đếm bước lưu vong chừng mệt mỏi

Nếm mùi nhân thế lắm chua cay

 

Tri âm, tri kỷ...còn ai nữa

Nhắm mắt là xong một kiếp này.

 

 

       Dương Quân