DƯƠNG QUÂN: NHÀ THƠ XỨ BƯỞI
Nhờ nhà thơ Hoàng Ánh Nguyệt giới thiệu, tôi hân hạnh nhận được ba tập thơ Chập Chờn Cơn Mê, Trên Đỉnh Nhớ và Điểm Hẹn Sau Cùng do thi sĩ Dương Quân gửi tặng vào những ngày chớm thu năm 2010.
Tôi rất vui mừng khi biết Dương Quân là người xứ sở Biên Hoà. Ba tập thơ trình bày trang nhã do tác giả tự xuất bản theo sự khuyến khích của rất đông bạn bè và sự trợ giúp trực tiếp của nhiều người:
- Dương Thị An Xuyên (Con gái của Dương Quân đã vĩnh viễn xa lánh cuộc đời ở tuổi 36, khi còn độc thân với tâm hồn trong trắng), khi còn sinh tiền, đã truy tìm và chép lại, trong “tàng thư” của Dương Quân, những bài thơ, Dương Quân viết từ thời còn học trường Pétrus Ký, với bút hiệu Kỳ Linh…
- Trương Vĩ Trí và Phạm Thành Châu (đều là đồng môn Học Viện QGHC) chăm sóc việc in ấn
- Nguyễn Thế Sanh giúp việc đánh máy và lập hồ sơ….
-Trần Hoài Thư trình bày
Và rất nhiều bè bạn khích lệ, động viên, góp ý qua các bài cảm nghĩ, lời bạt, hoặc những vần thơ xướng hoạ, hoặc đề thơ tặng…..
Khi đọc qua ba tập thơ nói trên, tôi rất cảm phục Dương Quân, không phải ở điểm Dương Quân gói ghém tâm tình hoặc kỹ thuật về thơ, mà ở tính chất giản dị của câu thơ và giọng văn khoáng đạt, gợi lên được nhiều hình ảnh cùng màu sắc, diễn tả được nỗi lòng, Dương Quân muốn gởi gắm vào thơ, từ tinh thần trách nhiệm của một viên chức cao cấp thời VNCH, đối với tổ quốc và nhân dân; lòng tự trọng và quí mến bạn bè, cũng như ý thức bổn phận đối với mẹ già, và tình thương đối với vợ con, và đặc biệt, trong mỗi bài thơ của Dương Quân đều có bố cục hẳn hoi, ý tứ trong sáng theo từng chủ đề rõ rệt.
Mỗi tập thơ của Dương Quân là một khoảnh khắc tâm tình của một thời điểm nhất định và ba tập thơ trên đã kết thành một chuỗi dài tình cảm, lung linh qua từng giai đoạn của cuộc đời Dương Quân từ thuở còn là một cậu học sinh trường Trung Học Pétrus Ký, qua thời kỳ công chức, đến thời gian tội tù và những năm tháng lưu vong nơi xứ người.
Tôi đoán Dương Quân đã tốn không ít tài chánh trong việc in ấn các tập thơ trên và cước phí bưu điện gởi tặng đến tay bạn bè….do đó khi nhận được các tập thơ, bạn bè cảm kích và đáp lễ lại bằng cách viết lời nhận xét chân thành, bài cảm nghĩ về Thơ Dương Quân, hoặc làm một bài thơ hoặc hoạ lại bất cứ một bài thơ nào đó trong số các bài thơ của Dương Quân. Riêng tôi nhận xét về thơ Dương Quân: giản dị, mộc mạc, dễ hiểu nên được nhiều người mến phục.
Tập “Chập Chờn Cơ Mê” gồm Lời Tựa của Dương Quân, lời Cảm Nghĩ của thân hữu, 14 bài thơ Tuổi Học trò & Tuổi Đôi Mươi, 11 bài thơ Tuổi Vào Đời & Ở Tù, 14 bài thơ Thuở Sống Ly Hương – Tái bản 6 lần.
Bài thơ khai tập có tựa : CHẬP CHỜN CƠN MÊ
Ta ngồi viết cho em
Trang thư đầy nhung nhớ
Đêm nầy như mọi đêm
Ta âm thầm lặng lẽ
Điếu thuốc tàn trên tay
Em mơ màng trong khói
Nửa chừng ly rượu cay
Vẳng nghe lời em nói
Từ bên bờ đại dương
Thì thầm tiếng sóng vỗ
Ta làm mây lang thang
Tìm em qua hơi thở
Em giấc ngủ nồng say
Chiêm bao miền cát trắng
Ta bơ vơ chốn này
Khi hoàng hôn tắt nắng
Ta làm anh cuồng sĩ
Sống trọn đời lưu vong
Nợ tình còn dang dở
Nợ nước chưa đền xong
Ta chợt hiểu kiếp người
Rong rêu chìm vưc thẳm
Ta chợt hiểu tình em
Héo khô làn môi thắm
Và từng đêm khuya vắng
Ta mơ dáng em về
Đoá hoa hồng hé nở
Chập chờ trong cơn mê
Ta hỏi lòng có phải
Em đến tự ngàn xưa
Chiếc ngai vàng thuở ấy
Trong tim ta bây giờ?
Bài thơ trên đây diễn tả tâm sự tác giả, từng đêm, ngồi viết thư cho “Em” trong niềm nhớ thương vô hạn, bên điếu thuốc đã tàn và bên ly rượu đã vơi, trong trạng thái chập chờn, nửa mê nửa tỉnh, mơ màng hướng vọng về “Em” , “Ta mơ dáng em về - Đoá hoa hồng hé nở” và chợt thương cho thân phận chính mình trong số kiếp lưu vong “ Nợ tình còn dang dở - Nợ nước chưa đền xong”. Thường trong chập chờn cơn mê, người ta thấy những điều không thực, hình ảnh mơ hồ, nhưng chắc chắn là những hình ảnh đẹp, nên người ta không muốn rời những hình ảnh ấy, cứ như muốn bám díu, nên sanh ra trạng thái chập chờn nửa tỉnh nửa mê “Em mơ màng trong khói”…“Vẳng nghe lời em nói” giống như tâm trạng của Quang Dũng, một thi sĩ nổi tiếng thời tiền chiến, đã từng viết “Thoáng hiện em về trong đáy cốc - Nói cười như chuyện một đêm mơ”, rồi Dương Quân kết luận dứt khoát “Em” vẫn là hoàng hậu ngự trị giữa tim nầy… “Em” ở đây có thể là một người đẹp mà cũng có thể là chính thể tự do của miền Nam trong quá khứ (?).
Tập “Trên Đỉnh Nhớ” gồm 53 bài thơ Dương Quân, 7 bài thơ hoạ của bạn bè, 13 bài thơ cảm tác về thơ DQ do bằng hữu tặng, 5 bài viết cảm nghĩ về thơ DQ của thân hữu nhận xét. Bài thơ khai tập:
TRÊN ĐỈNH NHỚ
(Tặng Hoàng Hạc)
Hoàng Hạc nhất khứ bất phục phản
Bạch vân thiên tải không du du
Thôi Hiệu
Từ trên đỉnh nhớ lưng trời
Tiếng chim Hoàng Hạc vọng lời tri âm
Chập chùng ảo ảnh cao thâm
Núi se dòng lệ, sương giăng nẻo buồn
Ơi người! gieo hạt tơ vương
Qua cầu mấy nhịp đoạn trường sóng reo.
Nhân gian dường cũng tiêu điều
Ngóng mong Hoàng Hạc bóng chiều chênh vênh.
Tà huy rớt xuống đầu ghềnh
Dặm trường lữ khách buồn tênh nhớ người.
Câu thơ ai viết ngậm ngùi
Cho lòng khắc khoải, cho đời héo hon.
Bài thơ trên, cho ta thấy tác giả đã lên chót vót đỉnh cao nhung nhớ như một cuồng sĩ khát vọng lời của tri âm, từ phương trời nào vọng lại, trong nỗi sầu ưu. Tác giả cảm thấy buồn cho bản thân qua nhiều quãng đoạn trường và cũng buồn cho nhân gian đang chìm trong tiêu điều xơ xác
Tập “Điểm Hẹn Sau Cùng”gồm 20 bài thơ của Dương Quân, 29 bài thơ của bạn bè hoạ thơ Dương Quân, 4 bài cảm nghĩ của 4 Giáo sư Tiến sĩ, 36 bài cảm nghĩ hoặc lời bạt về thơ Dương Quân của các nhà văn, nhà thơ hoặc đồng môn Học Viện QGHC của Dương Quân.
ĐIỂM HẸN SAU CÙNG
Ta ở nơi nầy
Miền biển vắng
Thuỳ dương lả ngọn triệu năm dài
Chập chùng sóng phủ buồn lên cát
Tiếp nối khôn cùng nhịp chuyển xoay
Người ở bên kia
Vùng phố thi
Dòng đời xuôi ngược, gót bon chen
Sớm chiều cuồn cuộn tràn như thác
Thế sự xôn xao ngợp muộn phiền
Ta mơ về phía bên kia mãi
Mong cuộc tương phùng (dẫu phút giây)
-hương tóc thôi miên
-làn mắt ngọc
-kề vai sao rụng
-rót thơ đầy
Nhưng ta đã biết:
-là vô vọng
Người vẫn nặng nguyền hương khói xưa
Nên biển mãi dạt dào con sóng
Nên tình ta đẫm mấy trang thơ
Xin hẹn cùng ta ở chốn nào
-bên ngoài vũ trụ
-giấc chiêm bao
-tinh cầu xa lạ
-nơi mù mịt
Để được bình yên yêu mến nhau
Ta sẽ ung dung lánh cõi trần
Thoát vòng hệ luỵ kiếp trầm luân
Đợi người cho đến ngàn năm nữa
Điểm hẹn sau cùng: đỉnh tuyết vân.
Bài thơ trên đây là một bức tranh, vẽ hai người thương yêu nhau, ở hai nơi, bên nầy và bên kia bờ Đại Dương trùng trùng sóng vỗ, theo nhịp đời đổi thay. Một người (tác giả?) mong được trùng phùng trong vô vọng giữa chốn mịt mù và sau cùng, đành hẹn nhau ở một khung trời khác, một giấc chiêm bao, hay chốn trăng sao nào đó …và coi đó “Điểm Hẹn Sau Cùng” mà thi nhân gọi đó là đỉnh tuyết vân.
Dòng thơ của Dương Quân xuyên qua “Chập Chờ Cơn Mê”, “Trên Đỉnh Nhớ” và “Diểm Hẹn Sau Cùng” là một dòng tình cảm mượt mà của một tiếng than dài chứa nhiều u uẩn, buồn nhiều hơn vui với những vần điệu nhẹ nhàng thanh thoát. Tôi xin trích ra đây một số vần thơ lục bát tiêu biểu hầu quí đồng hương thưởng thức.
Hình như từ buổi phong trần
Thơ ta đã chở bao lần ủ ê
Chập chùng ngàn nẻo sơn khê
Người rằng: cánh nhạn không về nữa đâu.
…..
Ta quên tất cả trên đời
Mà sao không thể quê người mến yêu
Ta ngồi đếm tuổi quạnh hiu
Nhớ, Quên … biết mầy lần gieo bẽ bàng
(Nhớ & Quên)
Bậu về điểm lại má hồng
Rẽ đường ngôi lệch, thắt vòng lưng thon
Qua đi ngàn dặm nước non
Cánh chim ai biết mất còn, Bậu ơi!
….
Có ai thương bậu, ngỏ lời
Bậu ưng đi!-kẻo cuộc đời tàn phai
Chừng nào mây trắng còn bay
Qua còn nhớ bậu những ngày… xa xưa
(Nhắn Lại Người Thương)
Mưa chan tội, phúc đầy vơi
Giọt vào tiềm thức, giọt rơi vũng sầu
giọt nào rửa sạch cơn đau
Giọt nào hoá đá ngàn sau vĩnh hằng?
Cuộn tròn nỗi nhớ trong chăn
Gởi em thơ viết mấy hàng trong mưa
Ví dầu mưa tạnh hay chưa
Cội tình cũng đã xác xơ nhánh buồn.
(Thơ Viết Trong Mưa)
Ta đang quét lá cửa Thiền
Lượm câu lục bát lòng miên man buồn
Bỗng dưng ta muốn về Nguồn
Hỏi trăng tiền sử Càn Khôn mấy tầng?
….
Hoang đường từ thuở ban sơ
Vì đâu lục bát tình cờ lãng du?
(Lục Bát Lãng Du)
Kể từ lục bát ly tan
Đôi bờ xa cách võ vàng nỗi đau
Ta xin sáu chữ gối đầu
Phần em câu tám chờ nhau một đời.
Hết rồi một kiếp rong chơi
Chút tình còn đọng trong lời thơ ta
(Kề Từ Thơ Lục Bát)
Em đi vương nắng thu buồn
Phương nầy nỗi nhớ niềm thương chập chùng
Gió thu man mác se lòng
Hắt hiu quyện nỗi hoài mong em về.
….
Mình ta ngày đợi đêm chờ
Vòng tay hờ hững, ngẩn ngơ mộng tình
…..
Em tìm trong xác lá vàng
Xác ta lịm chết muộn màng đêm qua.
(Thu Sầu)
Hình như nắng mới vừa sang
Chợt lay giấc ngủ muộn màng cuối đông
Hình như nắng rớt ngoài song
Chờ em tô điểm má hồng du xuân.
….
Em về vẽ thắm môi son
Quên ngày mưa gió mỏi mòn tuyết sương.
Ta về gom nắng soi gương
Thấy ê chề những nẻo đường thế nhân
Vô tình đánh mất thanh xuân
Gặp em cứ ngỡ chập chờn chiêm bao.
(Đợi Nắng)
Vì đâu ngơ ngẩn những chiều
Vì đâu giá lạnh, buồn thiu sợi buồn
….
Hỏi người?- nay đã cố nhân
Hỏi quê hương? –Đã chung thân lạc loài
Trời làm trái đất vần xoay
Muộn phiền là của trần ai cõi người.
Hoa buồn trổ nụ đơn côi
Cho người trái đắng, cho đời xót xa
Lạnh lùng? Ta tự hỏi ta
Hay là nhớ nắng? hay là nhớ ai?
(Gọi Nắng)
Đối với tôi, thơ Lục Bát của Dương Quân chừng ấy là tuyệt, còn biết bao bài hay nữa trong ba tập thơ nói trên, nhưng tôi đành hẹn một dịp khác, vì trang báo có giới hạn. Và sau đây tôi xin đáp lễ với Dương Quân bằng hai bài thơ, gọi là chút tình tri ngộ:
GIỮA CƠN MÊ
Giữa “Chập Chờn Cơn Mê”
Tình tràn “Trên Đỉnh Nhớ”
Em ơi! Ta chới với…
Buông “Điểm Hẹn Sau Cùng”
Trời đã ngã hoàng hôn
Biển xa - Bờ cát trắng
Ta - Một mình thơ thẩn
Giữa bóng tối vây quanh.
Muốn trải một tâm tình
Chẳng biết ai bày tỏ!
Ta nghe như trong gió
Có giọng nói thì thầm
Phải tiếng của em chăng?!
Thỏ thẻ lời thương nhớ
Em ơi! Ta bỡ ngỡ
Lắng nghe trọn nỗi lòng…
Đang lan toả mùi hương
Của loài hoa trăm sắc
Em ơi! Ta lật đật
Đón nhận mảnh tình rơi
Thân xác ta rã rời
Giữa tâm hồn bão loạn
Chân tay ta lạng quạng
Giấc ngủ chẳng bình thường
Ta mơ tưởng em luôn
Với nỗi niềm nhung nhớ
Ta giật mình tỉnh lại
Chỉ là giấc mê thôi!
(TN-, ngày 24-10-2010)
CHÚT TÌNH TRI KỶ NỞ HOA
Kính tặng Dương Quân, người tri kỷ,
biết nhau ở tuổi tàn niên.
Trời chiều…bóng ngã hoàng hôn
Chút tình tri kỷ trong hồn nở hoa
Tiếc không gặp bốn mươi năm trước
Để cùng nhau dấn bước đấu tranh
Cùng nhau lên thác xuống ghềnh
Cùng nhau chống đỡ lằn tên đạn thù
Cùng kê súng giữa trời gối mộng
Cùng thêu hoa dệt gấm cơ đồ
Cùng nhau bảo vệ Tự Do
Cùng nhau san sẻ nỗi đau sơn hà
Nay, đất khách… biết nhau quá muộn
Tuổi đã già lỡ chuyện nước non
Nhìn xa bao lớp sóng cồn
Tiếc thân bé mọn bên đường tồn vong
Đã mất sạch chỉ còn cây bút
Nét mực tươi với chút lực tàn
Nguyện lòng kể chuyện giang sơn
Cho con cháu biết tủi hờn gia vong
Những tham vọng của quân Trung Quốc
Chiếm Hoàng Sa lấn đất Việt Nam
Nam Quan, Bản Giốc chẳng còn
Trường Sa cũng sẽ mất dần nay mai
Tôi với bạn tuy hai mà một
Cùng hướng về Tổ Quốc Việt Nam
Mong cho đất nước vẹn toàn
Tự do hạnh phúc dân tình ấm no.
(TN-ngày 25-10-2010)
Nguyễn Kim Lộc
(Chicago, ngày 27-10-2010)
